دانش برتر | دسترسی آسان به انواع فایل های آموزشی معلمان
جمع و تفریق فرآیندی کلاس دوم
در این مقاله چند نمونه جمع فرایندی کلاس دوم براتون قرار دادیم
چکیده:
این پژوهش به منظور بررسی مشکل یادگیری در جمع و تفریق فرآیندی کلاس دوم به صورت مطالعه ی موردی بر روی فاطمه دانش آموز پایهی دوم دبستان انجام شده است. این تحقیق به روش اقدام پژوهی می باشد و با ابزار مصاحبه ،مشاهده ،مطالعهی منابع مختلف علمی از جمله انواع مقالات همایش ها جهت رفع مشکل یادگیری در جمع و تفریق فرایندی در این دانش آموز صورت گرفته است.. نقش بنیادی علم ریاضی در پیشبرد سایر علوم و فنون نیز مورد پذیرش همگان است، به طوری که نرسیدن به هدف‌های آموزشی در زمینهی ریاضی موجب ضعف ، ناتوانی و دست نیافتن به اهداف مربوط به پیشرفت علوم و فنون دیگر خواهد بود
بسیاری از دانش آموزان به دلایل گوناگون از جمله شیوه تدریس معلم، تجربه های ناموفق، فشارهای والدین، کم تمرینی و دشواری در یادگیری مفاهیم ریاضی چنان از این درس دچار ترس و اضطراب می شوند و از خود مقاومت نشان می دهند که گاهی ساده ترین اعمال ریاضی را هم نمی توانند انجام دهند.
با تغییر کتب درسی مبحث جدیدی در ریاضیات وارد شد به نام جمع و تفریق فرآیندی کلاس دوم که زیربنای آن از پایه ی دوم ابتدایی و فصل دوم کتاب ریاضی (جمع و تفریق اعداد دو رقمی) پایه ریزی می شود. بر خلاف سالهای گذشته که در مبحث جمع و تفریق با انتقال، خیلی سریع به ارائه ی تکنیک میپرداختیم، در جمع و تفریق فرآیندی کلاس دوم نیازی به ارائهی تکنیک انتقال از دهگان به یکان در تفریق و یا باالعکس درجمع نیست.
در این مقاله در مورد جمع تفریق فرایندی کلاس دوم صحبت میکنم و چند نمونه جمع فرایندی کلاس دوم همراه با تفریق فرایندی در دانش برتر اختیارتون قرار میدیم
مفهوم جمع و تفریق فرآیندی
در این بخش، به تعریف جمع‌آوری فرآیندی و تفریق فرآیندی پرداخت. این مفاهیم برای دانشآموزان کلاس دوم بسیار مهم هستند. درک درست آنها میتواند پایه‌های محکم برای بهتر ریاضیات باشد.
تعریف جمع آوری فرآیندی
جمع فرآیندی به این کار اطلاق میشود که دو یا چند عدد را به هم می‌کنیم تا یک عدد جدید اضافه کنیم. این کار به مرحله به مرحله انجام میشود تا به نتیجه‌ای یک برسد. دانشآموزان با درک این مفهوم، میتوانند مسائل ریاضی پیچیده‌تر را حل کنند.
تعریف تفریق فرآیندی
تفریق فرآیندی با جمع آوری فرآیندی مرتبط است. در این مفهوم، از یک عدد، کوچکی کم می شود. این کار به مرحله به مرحله انجام می شود.
دانشآموزان با درک این مفهوم، مسائل ریاضی را دقیق‌تر حل میکنند.
درک جمع‌آوری فرآیندی و تفریق فرآیندی برای دانشآموزان کلاس دوم بسیار مهم است. این زمینه را بسازید بهتر ریاضیات است
اینجانب در اقدام پژوهی فوق با بررسی روش های نوین و فعال در این زمینه در نهایت با مطالعه ی پژوهش های انجام شده روش استفاده ار ابزار ساخته شده آموزشی یا دست ورزی دانش آموزان از این روش برای حل مشکل دانش آموزم استفاده کردم. و با اجرای این روش توانستم تا حدودی مشکلات دانش آموزم را دریادگیری جمع و تفریق فرآیندی، عدم مشارکت در فرایند تدریس ، بی علاقگی در حل فعالیت ها و تمرینها و نداشتن انگیزه برای حضور در مدرسه بهبود ببخشم.
کلید واژه :یادگیری ـ جمع و تفریق ـ فرایندی ـ بهبود
توصیف موقعیت:
اینجانب ………………….از سال …………………..به عنوان آموزگار در مقطع ابتدایی در منطقه ………، در خدمت آموزش و پرورش میباشم.
دبستان محل خدمت من با عنوان ((فضه )) در حاشیه روستا قرار دارد . مساحت مدرسه حدود ۱۸۰۰ متر میباشد که زیر بنای آن ۳۵۰ متر است. این مدرسه حدود ۲۰ سال پیش تاسیس شده است و دارای استاندارهای لازم میباشد. این مکان ۹ کلاس آموزشی ۲ دفتر و یک عدد نمازخانه دارد زیرا یک دبیرستان دخترانه(دوره اول) در ضمیمه این مدرسه با مدیریت سرکار خانم زهرا رحیم زاده قرار دارد. در قسمت دبستان سالن مدرسه دارای شش کلاس از پایه اول تا ششم میباشد.
آموزشگاه محل خدمت من یک شیفت و دخترانه با مدیریت سرکارخانم منصوره پرتوی اداره میشود. از لحاظ آب، برق مشکل چندانی وجود ندارد و متاسفانه این روستا دارای گاز شهری نمیباشد. از نظر وسایل کمک آموزشی در سطح خوبی قرار دارد اما به علت کمبود جا و نامرتب بودن کیت ها و وسایل کمک آموزشی پایه های مختلف امکان استفاده بهینه و مطلوب وجود ندارد.
این مدرسه در محلی واقع است که مردم آن از لحاظ مالی در سطح متوسط قرار دارند. اکثر ساکنین این روستا کارگر شرکت معدن ((مس مینا کان )) میباشند که جزو یکی از سخت ترین مشاغل هست .
کلاس من با مساحت حدود ۴۰ متر در ابتدای سالن به صورت شمالی قرار گرفته که جزو کلاس های نورگیر به حساب نمی آید و سیستم گرمایشی مناسبی ندارد. تخته کلاس دارای یک تخته گچی مغناطیسی است و همچنین ساعتی در کلاس من نصب نشده است. با توجه به اینکه همچنان امسال با بیماری کرونا روبه روهستیم حضور دانش آموزان به رعایت دستور العمل های بهداشتی و حفظ فاصله گزاری اجتماعی با توجه به تعداد کم دانش آموزان( زیر ۱۷ نفر) به صورت کاملا حضوری در ۵ روز هفته به مدت ۴ ساعت حضوری و ۱ ساعت مجازی برگزار میگردد.
باشروع سال تحصیلی و تدریس به صورت حضوری دانش آموزان با شور و شوق وارد مدرسه شدند. فضای مدرسه حاکی از فضایی بود که شرایط یک تدریس پر انرژی را فراهم کردن بود. روز اول مدرسه مدیر مدرسه با شروع مراسم صبحگاهی به معرفی آموزگاران پررداخت.
و دانش آموزان وارد کلاس شدند. کلاس اینجانب پایه دوم بود و از انجا که بعد از گذشت حدود ۴ ماه که در دانشگاه مشغول گذرزاندن پودمان دوره مهارت آموزی بودیم با عینک پژوهشگری همه امورات را به دقت می دیدم متوجه شدم دانش آموزانم از بهره هوشی بالایی قرار دارند و شوروشوق خاصی برای تحصیل دارند در میان دانش آموزانم یکی از دانش آموزان به نام فاطمه که با توجه به تعداد بالای دانش آموزان کلاس به صورت ترکیبی(حضوری +مجازی) آموزش می بیند در درس ریاضی مبحث جمع و تفریق فرآیندی کلاس دوم دارای مشکل بود.
با رسیدن به درس ریاضی مبحث جمع و تفریق متوجه ضعف دانش آموزم شدم که نمی توانست اعداد دو رقمی در دو رقمی جمع کند. فاطمه را صدا زدم و پای تخته امد گفتم فاطمه ۱۲ به اضافه ۱۲ چند می شود فاطمه دست پاچه بود انگار از تمسخر بچه های دیگر می ترسید به فاطمه نزیک شدم که آرام شود گفتم دختر نازم این را برای خانم معلمت جمع کن دیدم دستهایش به لرزه افتاد. دستم را کشیدم روی سرش که آرام تر شود و گفتم دخترم آرام باش و بگو چند می شود.
سکوت کرد و متوجه شدم فاطمه مشکل دارد. ابزار آموزشیم را آوردم که شامل چوب های آموزشی بود ۱۲ چوب را جدا کردم گفتم فاطی جان این ها چند تا هستند گفت ۱۲ تا و ۱۲ تا دیگه را جدا کردم فاطمه شروع به شمارش کرد و گفت اجازه خانم این هم ۱۲ و گفتم حالا کلا بشمار فاطمه شروع به شمارش کرد و در آخر گفت اجازه خانم کل این چوب دستی ها ۲۴ تا است. آفرین فاطمه حالا روی تخته نوشتم ۱۳ به اضافه ۱۴ چند می شود دیدم فاطمه دوباره مکث کرد متوجه شدم که روش انجام جمع و تفریق فرآیندی کلاس دوم به صورت روش نوشتاری بلد نیست اما بهره هوشی برای انجام آن دارد.
با مشاهده حالات و رفتار فاطمه در روز های بعد متوجه شدم که فاطمه در انجام دادن تکالیف وتمرین های کتاب علاقه چندانی ندارد و با بی حوصلگی و با نگاه کردن به کار و روش دوستش فعالیت ها و تمرین ها را انجام میدهدو علاقه ای به مشارکت و دادن ارائه نظر در زمان تدریس ندارد
و همیشه سکوت را اختیار کرده و برای دادن پاسخ داوطلب نمیشود و همچنین در تهیه وسایل لازم برای دست ورزی و روش عینی علاقه ای ندارد با توجه به اینکه دچار سردرگمی و ابهام در استفاده از ابزار را دارد و مدام در ساعات ریاضی بهانه گیری برای انجام ندادن تکالیف میکند از جمله اینکه چون غیبت داشته و یا مریض بوده نتوانسته تکالیف را انجام دهد
سپس شروع کردم وسوالات زیر را از فاطمه پرسیدم
آیا متوجه مشکلت شده ای ؟
ـ بله خانم
به نظر تواین مشکل از چه زمانی شروع شده است؟
ـ نمیدانم
آیا مشکلت را به دوستانت گفته ای؟خیر چرا؟چون خجالت میکشیدم
آیا با والدینت این مشکل را مطرح کرده ای؟
ـ بله اما مادرم نمیتوانست کمکم کند چون وقتش را نداشت و من را به خانه همسایه میبرد تا آنها برای من درس را توضیح دهند و من بخاطر خجالت نمیتوانستم بگویم که بعد توضیحات باز هم مشکل دارم
چه اقدامی برای حل مشکلت انجام دادی ؟من با نگاه کردن به کتاب میخواستم مراحل کار را متوجه شوم
آیا این کار در یادگیری تاثیر داشته است ؟ نه چون متوجه نمیشدم
آیا از این قبیل مشکلات در سال قبل هم داشتی ؟بله چون مجازی بود خیلی وقت ها از بقیه در انجام تکالیف کمک میگرفتم
مصاحبه با همکلاسی های فاطمه:
سپس به سراغ همکلاسی هایش رفتم و این سوالات را از آنها پرسیدم؟
آیا متوجه مشکل دوستتان شده اید؟بله اوبرای حل تمرین ها داوطلب نمیشود یا پای تخته نمیداند که باید چه کاری انجام دهد
آیا فاطمه راجع به مشکلش به شما چیزی گفته ؟خیر
اما هم میزی فاطمه اظهار داشت که هر گاهی فاطمه میخواسته تا به او کمک کند و روش کار را توضیح دهد
سپس از دوستش پرسیدم که آیا به او کمک میکرده؟بله
تاثیری هم داشته ؟گاهی اوقات مدام سوال میپرسید وباتوجه به توضیحاتم باز هم اشتباهاتی داشت
همچنین بچه ها در جلسه خصوصی که با آنها داشتم اذعان داشتند که او در کلاس اول هم همین طوری بوده و. حرف نمیزده و با کسی ارتباط صمیمی نداشته و در کلاس زمانی که به صورت حضوری بوده فعالیت نداشته و نیاز به کمک و همراهی بقیه داشته است.
مصاحبه مدیر مدرسه با فاطمه
مدیر مدرسه بعد از اتمام مصاحبه با فاطمه به من گفتند :«من خیلی با اوحرف زدم ،دلیلش را از او پرسیدم ،اما فاطمه زیاد حرف نمیزد ،و جواب سوالات من را با تکان دادن سر جواب میداد،من به این نتیجه رسیدم که فاطمه استعداد خاصی دارد اما با توجه به مجازی بودن آموزش های سال قبل دانش آموز به خوبی مبنا و پیشنیاز های اساسی را نیاموخته است و به نظر میرسد دلیل غیبت های مکرر فاطمه یادگیری دروس و ناتوانی در حل مسائل و تکالیف وی میباشد.
مصاحبه با معلم سال قبل:
متاسفانه به دلیل رفتن آن خانم از مدرسه ماخبری از ایشان نداشتم که درباره فاطمه به سوالاتم پاسخ بدهند.
مصاحبه با مادر دانش آموز:
سپس با مادر دانش آموز صحبت کردم و مادر دانش آموز اظهار کرد که دانش آموز نامبرده تلاش زیادی در جهت مطالعه و یادگیری می نمونده اما متاسفانه بازخورد مناسبی دریافت نکرده و احساس میکنم استرس فراوان او در هنگام ارزشیابی منجر به عدم تمرکز وی شده است.
و از آنجا تصمیم گرفتم شیوه تدریسم را بر اساس شرایط سنی و تحصیلی دانش آموزانم که یک روش نوین را ایجاب می کرد تغییر دهم و شروع تدریسم از تحلیل محتوا و روش نوین تدریسم را تغییر دهم.
خانواده فاطمه جان دارای ۴ فرزند به همراه پدر و مادر میباشند. که پدر خانواده دارای تحصیلات ابتدایی در یکی از دورترین معدن های این روستا به نام معدن گودکان درعمق ۳۰۰ متری مشغول به کار میباشد.مادر فاطمه جان با تحصیلات دیپلم علی رغم داشتن کودکان کم سن و سال مسئو لیت پذیری زیادی در امور آموزشی دانش آموز دارد. اما پدر او با توجه به مشغله کاری زیاد وقت پیگیری و رسیدگی به مسائل درسی فاطمه را ندارد.
استنباط:
با توجه به اطلاعات جمع آوری شده در رابطه با علل مشکل در جمع و تفریق فرآیندی کلاس دوم فاطمه در کلاس و مصاحبه ای که با مادر و معلم و کادر دفتری داشتم متوجه شدم از مهم ترین دلایل عدم یادگیری مبحث جمع و تفریق فرآیندی کلاس دوم در فاطمه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
۱ ـ به نظر میرسد عدم تشویق و همراهی و توجه کافی در نظارت باعث شده تا فاطمه در انجام تکالیفش دچار مشکل شود.
۲ ـ به نظر من سرعت تمام شدن سر فصل ها و رسیدن به بودجه بندی نسبت به درس روز اولویت داشته است.
۳ ـ به نظرمن وجود بیماری کرونا و همچنین کلاس های آنلاین باعث دوری هر چه بیشتر فاطمه از درس و مدرسه شده است.
۴ ـ به نظر من مشکلات مالی ونداشتن گوشی همراه یکی از دلایل عدم یادگیری مبحث جمع و تفریق فرآیندی کلاس دوم در فاطمه شده است.
۵ ـ به نظرمن عدم دریافت وشناخت مناسب دانش آموز ازمبحث مربوط به سال قبل ( شمارش وحرکت رو به جلو وعقب ساختن بسته های ده تایی) باعث بروز مشکل در دیادگیری مبحث جدید توسط دانش آموز شده است.
- به نظر من معلم از روش های تدریس فعال استفاده نمیکند.
بازنگری:
ـ به نظر میرسد عدم تشویق و همراهی و توجه کافی در نظارت باعث شده تا فاطمه در انجام تکالیفش دچار مشکل شود.
- شاید خانواده فاطمه درخواست دادند تا زیاد سخت گرفته نشود.
- شاید والدین وقت کافی را ندارند.
- شاید والدین نظارت میکنند اما دانش آموز توجه ای ندارد.
- شاید والدین سواد کافی دارند اما نظارت نمیکنند .
- شاید والدین سواد و روش کار با دانش آموز را نمیدانند.
ـ به نظر من سرعت تمام شدن سر فصل ها و رسیدن به بودجه بندی نسبت به درس روز اولویت داشته است.
جمع فرایندی دوم
- شاید مدیر مدرسه تاکید زیاد به رسیدن به بودجه بندی را داشته و معلم نتوانسته توجه و تمرکز کافی را نسبت به مبحث جمع و تفریق فرآیندی داشته باشد.
- شاید موفقیت در ارزشیابی پایانی برای مدیر اولویت داشته است .
جمع و تفریق فرایندی پایه دوم
ـ به نظرمن وجود بیماری کرونا و همچنین کلاس های آنلاین باعث دوری هر چه بیشتر فاطمه از درس و مدرسه شده است.
- شاید مادر از باب دلسوزی وحمایت وترس از مبتلا شدن دانش آموز به کرونا اورا به مدرسه نمیآورند و نیامدن او به مدرسه او را روز به روز از درس عقب انداخته است.
- شاید تعطیلی های پی در پی سال گذشته و شیوع بیماری کرونا باعث عقب افتادن او از درس شده است.
- شاید بخاطر بیماری به مدرسه نیامده و روز به روز از درس بیشتر عقب مانده است
- شاید دانش آموز در روز تدریس غایب بوده است.
ـ به نظرمن عدم دریافت وشناخت مناسب دانش آموز ازمبحث مربوط به سال قبل ( شمارش وحرکت رو به جلو وعقب ساختن بسته های ده تایی) باعث بروز مشکل در دیادگیری مبحث جدید توسط دانش آموز شده است.
شاید به دلیل عدم تکرار مباحث تثبیت یادگیری در ذهن دانش آموز اتفاق نیفتادهاست .
- شاید به دلیل وقفه طولانی، مطالب به فراموشی سپرده شده است.
- شاید معلم در ابتدای سال به مرور و یادآوری مطالب لازم سال گذشته توجه کافی نداشته است.
- شاید درس نامه و بسته های یادگیری نتوانسته دانش آموز را به سطح مناسبی از درک مطالب درسی برساند.
ـ به نظر من معلم از روش های تدریس فعال استفاده نمیکند.
شاید معلم خوب درس داده اما دانش آموز توجه کافی نداشته است.
- شاید معلم تلاش کرده اما خود دانش آموز تلاشی نکرده است
- شاید معلم تلاش کرده اما زمان کافی را بخاطر شرایط حاضر نداشنه است.
- شاید معلم تلاش کرده اما خانواده نظارت و همراهی لازم را نداشته اند.
قضاوت
باید خانواده فاطمه همکاری و همراهی لازم از جمله تشویق ،نظارت ،پیگیری لازم برای برطرف کردن مشکل دانش آموز را داشته باشند.
باید معلم با اتکا به طرح درس سالانه و طبق بودجه بندی و با برنامه ریزی زمان کافی برای تفهیم مطلب مورد نظر را بگذارد.
باید برنامه ریزی انجام شود تا عقب ماندگی فاطمه به دلیل آموزش آنلاین سال گذشته با استفاده از آموزش حضوری همچنین آموزش مجازی به صورت مکمل جبران شود.
باید مطالب پیش نیاز و مبنا آموزش داده شود.
باید معلم از روش های تدریس فعال و نوین استفاده کند.
مسئله‌یابی:
چگونه میتوانم مشکل یکی از دانش آموزان به نام فاطمه محصل در پایه ی دوم ابتدایی در سال۱۴۰۰ ـ ۱۴۰۱ را در یادگیری جمع و تفریق فرآیندی کلاس دوم کاهش دهم؟
تبیین :
یکی از درس هایی که در هر برنامه درسی دوره ابتدایی مورد توجه خاص قرار میگیرد و همواره جایگاه مهمی برای آن قائل شده است، درسهای مختلف ریاضی بوده است. طی سال های اخیر و با توجه به ناکارآمدی برنامه ها و سیاست گذاری های آموزش ریاضی در ایران، مدیران، برنامه ریزان و سیاست گذاران آموزشی، دائماً در فکر طراحی و اجرای برنامه ای جدید، جامع و فراگیر بوده اند تا شاید این مشکل تا حدود ی مرتفع شود
اما با بررسی روند تغییر برنامه ها و کتابهای درسی، مشاهده می شود که تغییرات شتابزده، گاهی باعث ایجاد فراز و فرود ها و ناهمگونیهایی در تصمیم گیری های برنامه ای شده است. در حقیقت، اعمال این تغییرات، نه تنها مشکالت برنامه های پیشین را مرتفع نکرد، بلکه میتواند موجب مشکالت پیشبینی نشده دیگری شود. این مهم، میتواند موضوع بررسی موشکافانه تری باشد . در دوره های مختلف، رویکردهای گوناگونی به آموزش شده و اهداف آموزشی مختلفی تدوین شده است
و در بیشتر برنامه های درسی، بر اهمیت مباحث ریاضی تأکید میشود. اهدافی که به ضرورت گنجاندن ریاضی در برنامه درسی اشاره دارد، مسئولیت برنامه ریزان آموزشی را برای تدوین سرفصلهای متناسب با نیازهای جامعه، سنگین تر میکند. در حوزه یادگیری سند برنامه درسی ملی (۱۳۹۱) بر ضرورت پرداختن به این امر و پذیرش مسئولیت آن، تأکید شده است : ریاضیات و کاربردها ی آن بخشی از زندگی روزانه و در جهت حل مشکالت زندگی در حوزه های مختلف به شمار می آید
که دارای کاربردهای وسیع در فعالیت های متفاوت انسانی است. ریاضیات، موجب تربیت افرادی خواهد شد که در برخورد با مسائل بتوانند به طور منطقی استدالال کنند، قدرت تجزیه و انتزاع داشته باشند و درباره پدیده های پیرامونی تئوری های جامع بسازند. وجه مهم ریاضی توانمندسازی انسان برای توصیف دقیق موقعیت های پیچیده، پیش بینی و کنترل وضعیت های ممکن مادی طبیعی، اقتصادی ، اجتماعی است؛ بنابراین، توانایی به کارگیری ریاضی در حل مسائل روزمره و انتزاعی، از اهداف اساسی آموزش ریاضی میباشد (تکولی، ۱۳۹۰)
یکی از اهداف مهم درس ریاضی ایجاد توانایی های ذهنی و نظم فکری دانش آموزان است پس منظور اصلی آموزش ریاضی عبارت است از توسعه ی قدرت درک و فهم استدلال، پرورش تفکر عقلی و به وجود آوردن روش استدالل و تفکر منطقی و ایجاد آفرینش های فکری و خلاقیت پروری از دیگر اهداف آموزش ریاضی در فراگیران به حساب می آید. ( کرامتی، ۱۳۸۲)
در پژوهشی با عنوان اثر بخشی آموزش بر اساس بارش مغزی بر خود پنداره خلاقانه دریافت که دانش آموزانی که بر اساس رویکرد بارش مغزی آموزش می بینند از خلاقیت بیشتری برخوردارند. تالیتا،جانسن،ریجلارسدام و برگ( ۲۰۱۳ ) در پژوهشی با عنوان اثربخشی آموزش بر اساس رویکرد بارش مغزی مقایسه آن با روش سنتی بر خرده مولفه های باز بودن نسبت به تجربه،سرعت پردازش اطلاعاتی سیالی کلمات و خود پنداره خلاقانه دانش آموزان گزارش کردند
دانش آموزانی که بر اساس روش بارش مغزی آموزش می بینند نسبت به تجربه،سرعت پردازش اطلاعات ،سیالی کلمات و خود پنداره خلاقانه برخوردارند و در آینده پیشرفت تحصیلی بیشتری را به دست می آورند. در پژوهشی هم که توسط قدم پور و همکاران ( ۱۳۹۶) با عنوان مقایسه اثر بخشی آموزش به روش ایده جویی ،بارش مغزی و سنتی در تغییر سطح خود پنداره خلاق و باز بودن نسبت تجربه ها انجام داد به این نتیجه رسیدند که روش ایده جویی و بارش مغزی در افزایش سطح خود پنداره خلاق و باز بودن نسبت تجربه ها موثر هستند
و بهتر آن است که معلمان مقاطع متوسطه برای افزایش میزان خلاقیت و متغیر های زیر بنایی آن تا جایی که امکان دارد از روش هایی چو ایده پردازی و بارش مغزی استفاده کنند.پاشایی اردکانی ( ۱۳۹۳) به بررسی تاثیر روش بارش مغزی بر خلاقیت دانش آموزان پرداختند و به این نتیجه رسیدند که روش بارش مغزی در افزایش خلاقیت دانش آموزان موثر بوده است .قائدی اصل ( ۱۳۹۲) نیز به بررسی تاثیر روش بارش مغزی بر روی پیشرفت تحصیلی دانش آموزان گروه آزمایش که با شیوه بارش مغزی آموزش دیده بودند نسبت به گروه کنترل پیشرفت معناداری داشته است. ( احدیان، ۱۳۹۶)
در پژوهش بهرامی و رشیدی (۱۳۷۹) از بارش فکری برای خلاقیت دانش آموزان بهره گرفته شد و نتایج حاکی از اثر بخش بودن بارش فکری در افزایش خلاقیت دانش آموزان بود. گنجی ،شریفی و میر هاشمی ( ۱۳۸۳) اثر فن بارش فکری را با یک طرح آزمایشی بر میزان خلاقیت دانش آموزان سنجیدند و به این نتیجه رسیدند که این فن بر هر دو جنس دختر و پسر تاثیر مثبت دارد.( اخواست، ۱۳۸۸)
به طور کلی دو نوع تفکر وجود دارد: تفکر نقاد و تفکر خالق که این دو گروه از تفکر رابطه ویژهای با هم دارند. این درس یکی از پایه های بنیادین در سطح تحصیلی و از ارکان تدریس به شمار می آید. میتوان گفت ریاضیات یک شیوه ی تفکر است که ما را به داشتن راهبردی در سازمانده ی و تجزیه و ترکیب داده ها مجهز می کند. هنری است که با نظم و سازگاری درونی توصیف میشود. با تأکید بر اهمیت موارد یاد شده می توان نتیجه گرفت که درس ریاضی یکی از دروس اساسی در پرورش قوه ی تعقل و در ادامه در زندگی خواهد بود
بنابراین سرمایه گذاری و توجه به آن در مقاطع پایین تر نظیر ابتدایی بسیار پر رنگ تر و مهم تر از مقاطه بالاتر است از این رو اینجانب خدیجه صفائی مقدم آموزگار مقطع ابتدایی که در حین اجرای کلاس فوق العاده ام با مورد مشابهی روبرو شدم؛ به دنبال این هستم تا در این پژوهش به سؤال زیر پاسخ دهم : چگونه میتوانم مشکل یکی از دانش آموزان به نام فاطمه محصل در پایه¬ی دوم ابتدایی در سال۱۴۰۰ ـ ۱۴۰۱ را در یادگیری جمع و تفریق فرآیندی کلاس دوم کاهش دهم؟
راه حل ها یا ایده های انتخابی آموزش پژوهی
پس از گردآوری دادههای لازم از طریق مطالعه کتاب‌ها، مجلات و تحقیقات انجام شده، پرسشنامهها، مصاحبه با دانشآموزان و مشاهدهی کلاس همکاران، به تجزیه و تحلیل آنها پرداخته، ضمن تبادل تجربه با همکاران به راه حلهای پیشنهادی زیر دست یافتم:
پرورش دقّت و تقویت حافظه دیداری و شنیداری
میرزا بیگی (۱۳۸۹) معتقد است تا چیزی را خوب نبینیم نمیتوانیم به خاطر آوریم، پس باید در ابتدا خوب دیدن را آموزش دهیم. برای خوب دیدن و خوب شنیدن، حضور ذهنی کامل و کنجکاوی لازم است. تمرکز حواس، ذاتی یا ارثی نیست بلکه اکتسابی بوده و هر فردی میتواند دارای تمرکز و دقت باشد، فقط باید راه و روش آن را یاد بگیرد، به کار ببرد و این مهم اتفاق نمیافتد مگر آن که راهکارهای لازم جهت پرورش دقّت و تمرکز پیشروی فرد قرار گیرد.
بازیهای تمرینی هدفدار
فضلیخانی(۱۳۸۶) معتقد است که در بازی، روابط اجتماعی دانشآموزان، مشارکت پذیری، اعتماد و روحیهی تعاون تقویت میشود. بازی، رشد فرآیندهای یادگیری همچون مشاهده، تجربه آموزی، حل مسأله و خلاقیت را در دانشآموزان تقویت میکند و مهمتر از همه، یادگیری را برای دانشآموزان لذّتبخش میسازد. رضوانی(۱۳۸۷) و ابراهیمی(۱۳۸۵) نیز، چنین تجربهای را کسب کرده بودند که، اجرای بازیهای تخصصی، تأثیر بسزایی در میزان یادگیری درس ریاضی دانش آموزان دارد.
ایجاد شادی و نشاط در زنگ ریاضی
جمع فرآیندی ، تفریق فرایندی
فضلیخانی(۱۳۸۶) معتقد است که لازمهی هر شروعی، ایجاد ارتباط مطلوب و فضاسازی است. نقطه شروع به هنرمندی خاص نیاز دارد تا انگیزهای توأم با هدفمندی و نشاط در دانشآموزان به وجود آورد. وی با اقتباس از بهار الانوار می گوید: «هنگامی که دلها نشاط یافتند، علم و کمال را در آنها به ودیعه ب گذارید و هرگاه از نشاط تهی و گریزان شدند، آنها را وداع کنید؛ زیرا دلها در چنین حالتی آمادهی فراگیری علم نیستند.» عزیزخانی(۱۳۸۸) نیز پس از انجام پژوهش خود، به این نتیجه رسیده بود که با ایجاد محیط شاد، میتوان علاقهمندی دانشآموزان را به درس ریاضی، افزایش داد.
استفاده از طرحهای ابتکاری جهت پرورش خلاقیت دانشآموزان در دروس ریاضی
کفاشی(۱۳۸۲) در نتایج حاصل از تحقیق خود، بر این عقیده است که، پرورش استعدادهای درخشان و خلّاق در هر دوره ای از تاریخ، هدف مدارس بوده است. چرا که افراد خلّاق کسانی هستند که پیشرفت‌های عظیم علوم گوناگون مدیون کوشش‌های آن‌هاست و آنها هستند که پیشرفت تمدن را در همهی جوامع بشری به عهده دارند. برای آن که بتوانیم قدرت تصور دانشآموزان را پرورش دهیم و تصاویر مثبتی از آینده ی خلّاق داشته باشیم، باید خلّاقیّت آنها را پرورش دهیم. بر این اساس و به منظور پرورش خلّاقیّت وافزایش توانایی حل مسئله در دانشآموزان، فعالیتهای زیر را که حاصل تجربیات خود در سالهای قبل می باشد، را پیشنهاد نمودم:
تشکیل انجمن دانش آموزان ریاضی دان به منظور پرورش دقّت، خلاقیّت و ایجاد انگیزه و علاقهی بیشتر دانشآموزان نسبت به انجام صحیح فعالیتها، انجمنی تشکیل شود تا علاوه بر نظارت و کنترل فعالیت دانشآموزان دیگر، گاهی طراح چند سؤال و حتی تعیین کنندهی نوع فعالیتها و تکالیف ریاضی نیز باشند. اعضای این انجمن میتوانند جهت آموزش به دوستان شان، معلم افتخاری شوند. البته قبل از انتخاب اعضای انجمن، قراردادی با شاخص‌های معین تنظیم نموده تا آنان با وظایف خود آشنا شوند.
و در آخر…
پس از تشخیص مشکل و جمع آوری اطلاعات لازم در این زمینه جلساتی را با والدین دانشآموز، کادر اجرایی و آموزشی و مدیریت آموزشگاه برگزار کردیم و ضمن ارائه مشکل و مسئله دانش آموزم از اعضای حاضر در جلسه خواستم برای رفع مشکل دانشآموزم نظرات و پیشنهادات خود را ارائه دهند.
هر کدام از آنها با توجه به تجربه ای که داشتند نظرات خود را بیان کردند و در نهایت خودم نیز نظرات خودم را اعلام کرده و راه حلهای زیر را به شرح زیر بیان کردم.
توجه به تفاوتهای فردی دانشآموز
علاقه مندکردن دانشآموز به درس مبحث جمع و تفریق با استفاده از بازیهای آموزشی
فراهمسازی محیطی شاد و مفرح در کلاس ریاضی برای ایجاد انگیزه بیشتر به یادگیری در مباحث جمع و تفریق فرایندی.
استفاده از روش تفنکی و رسم جدول برای یادگیری مباحث جمع و تفریق فرآیندی
استفاده از روش گسترده نویسی و آشنایی دانشآموز با ارزش مکانی اعداد
استفاده از شعر و قصه گویی برای حل و یادگیری جمع و تفریق
تلاش در جهت گروهبندی های مناسب دانش آموزان برای حل تمرینات با همفکری همدیگر
فراهم سازی شرایط برای درگیری بیشتر دانش آموزدر جریان درس با استفاده از انواع بازیها
ایجاد انگیزه در دانشآموز برای انجام فعالیتهای درس ریاضی مخصوصاً مبحث جمع و تفریق
تشکیل گروهی از دانشآموزانیکه به نسبت در درس ریاضی خوب بودند به عنوان ریاضی دانان کوچک جهت ایجاد انگیزه و جذاب نشان دادن ریاضی به بقیه همکلاسهای خود.
تدوین و ارائه کارتهای تشویق به دانشآموزانی که در درس ریاضی پیشرفت کردند.
برگزاری کلاسهای جبرانی و استفاده از انواع بازیهای آموزشی و جذاب برای یادگیری بهتر دانش آموز.
ایده یا راه حل انتخابی ، دلایل و مستندات آن
برای کسب اطمینان از اجرای راه حل های انتخابی و کسب اعتبار بیشتر در این زمینه با همکاران خود در آموزشگاه و سایر مدارس مشورت کردم همچنین در این زمینه نظر مدیر مدرسه جویا شدم ایشان قول مساعد جهت همکاری دادند. در کل معیارهای اعتباریابی طرح به شرح ذیل می باشد:
- در اختیار محقق باشد.
- قابل اجرا باشد.
- به تغییر بینجامد.
محقق از بین راهکارهای ارائه‌شده فوق با عنایت به سه ویژگی ذکرشده. راه‌های زیر را انتخاب نموده است.. بدیهی است برخی از راه‌حل‌ها ابداعی و خلاقانه است که توسط محقق و با توجه به تجربه کاری انتخاب و ارائه‌شده است.
- استفاده از ابزار ساخته شده آموزشی یا دست ورزی دانش آموزان
- استفاده از قصه گویی برای حل و یادگیری جمع و تفری
با توجه به سبک های متفاوت یادگیری که در دانش آموزان وجود دارد روش دست ورزی به عنوان روشی که تاکید زیادی بر آن در کتاب راهنمای معلم شده است به عنوان روشی است که مهارت های متفاوت دانش آموزاز قبیل دیدن ،حسی ـ حرکتی ،هماهنگی چشم و دست و … در آن به کار میآید میتوان به عنوان روش جامع در تدریس جمع و تفریق فرآیندی کلاس دوم استفاده شود و سبک های متفاوت یادگیری را پوشش دهد.
هدف کلی:
جمع و تفریق فرآیندی کلاس دوم
هدف جزئی:
آشنایی دانش آموزان به بسته های ده تایی و یکی
آشنایی دانش آموزان با جمع بسته های ده تایی و یکی
آشنایی دانش آموزان با جمع اعداد دورقمی
جمع و تفریق فرآیندی کلاس دوم
تشریح روش تدوین:
در این پژوهش از روش مشاهده ، مصاحبه و کتابخانه ای استفاده کردم با مشاهده رفتار فاطمه در کلاس درس و زیر نظر گرفتن رفتار او با هم کلاسی هایش در حین تدریس و زنگ تفریح و همچنین مصاحبه با مادرش و مدیر مدرسه متوجه شدم که در یادگیری جمع و تفریق فرآیندی کلاس دوم مشکل دارد با بررسی و نظارت بیشتر و رفتارش به فکر پژوهشی برای کاهش مشکل عدم یادگیری جمع و تفریق افتادم لذا برای اینکه اطلاعاتم را در این زمینه بیشتر کنم از اقدام پژوهی های انجام شده در این زمینه ، کتابهای معتبر و همچنین از سایتهای مختلف استفاده کردم.
جمع و تفریق فرآیندی کلاس دوم
اجرا و پایش تحقیق:
جمع و تفریق فرآیندی کلاس دوم
| طراحی فعالیت‌هایی برای بهبود یادگیری جمع و تفریق فرایندی | |
| مراحل /گام‌های اجرای فعالیت | ارزیابی گام ها |
| گام اول: با توجه به اینکه می دانم اگر دانش آموز درک صحیحی از ارزش مکانی اعداد نداشته باشد نمی تواند بر جمع و تفریق اعداد فائق آید به همین دلیل با طراحی یک دست سازه سعی بر شناساندن مفهوم ارزش مکانی دارم.
در این فرآیند او با در دست گرفتن دست سازه ای که آماده شده است متوجه می شود ارزش هر رقم و همچنین توانایی بیان اعداد به صورت گسترده می شود. با تکرار و تمرین بیشتر او یاد می گیرد که در فرآیند جمع و تفریق باید اعداد را براساس ارزش مکانی شان زیر یکدیگر قرار دهد وگرنه ارزش اعداد را نادیده گرفته است. |
۱ ـ |
| گام دوم: بعد از اینکه فاطمه با مفاهیم رقم و ارزش مکانی و تلفیقی از این دو یعنی عدد آشنا شد اکنون فرصت پیش آمده است تا هر چه بیشتر با مفاهیم جمع و تفریق و شمارش و حرکت رو به جلو و عقب آشنا شود برای این منظور مجسم سازی یکی از بهترین روش هایی است
که می تواند مؤثر واقع شود. از این رو در گام دوم با جمع و تفریق های یک رقمی کار را آغاز کردیم برای این منظور تعداد کافی نی، چینه و چوب خط در اختیارش قرار دادریم و با اجرای فرآیند جمع و تفریق این مفاهیم را هر چه بیشتر برایش روشن ساختیم ( حتی هر از چند گاهی برای تلفیق مسائل دشوار ریاضی با شیرینی بازی، یک بازی ریاضی برایش ترتیب می دادیم به این صورت که از او می خواستم تا با بالا رفتن و پایین آمده از پله ها مفهوم جمع و تفریق را تمرین کند). |
۲ ـ |
| گام سوم: یکی از مشکلاتی که در روند حل مسئله فاطمه زیر نظر داشتم بی توجهی او به زیر هم نویسی و ارزش مکانی بود که سبب می شد
او به همین دلیل پاسخ صحیحی به مسائل نمی داد لذا برای نهادینه کردن این مهم گام سوم خود را اینگونه ترتیب دادم که فاطمه باید در ابتدا تمام جمع و تفریق های خود را ذیل یک جدول که تنظیم کرده ام انجام دهد. (در این جدول مکان های هر رقم مشخص است و دانش آموز ناخودآگاه ارزش مکانی را رعایت می کند). |
۳ ـ |
| گام چهارم : حالا که فاطمه هم با ارزش مکانی و هم با مفهوم جمع و تفریق در قالب فرآیندی آشنا شد رفته رفته قالب طراحی شده در گام سوم را کنار می گذاریم و از حجم مجسم سازی می کاهم و مطالب را کمی انتزاعی تر می سازم
به این صورت که فاطمه بدون در اختیار داشتن ابزار و وسایل و تنها با تعامل با نماد های ریاضی به جواب برسد . برای این منظور ابتدا با نظارت کامل به یاری او می شتابم تا در حین انجام فعالیت اشتباهتش را گوشزد کنم اما رفته رفته از نظارت خود کم می کنم تا او با اتکا بر دانش و توانایی خویش به مسائل پاسخ دهد. |
۴-آیا دانشآموز میتواند مفهوم جمع و تفریق فرآیندی کلاس دوم را با استفاده از ابزار مختلف نشان دهد؟ |
| گام پنجم:
برای اینکه سرعت فاطمه در فرآیند جمع و تفریق فرآیندی کلاس دوم بالاتر رود تکرار و تمرین بیشتری لازم است از اینرو تعداد تمرین مضاعفی در قالب های متفاوت به او می سپارم . حتی با والدینش صحبت می کنم در حین کمک کردن به آنان این تمرین ها را تکرار کند. به عنوان مثال از والدینش می خواهم تا هنگام آویزان کردن لباس های شسته شده روی بند رخت آویز و یا جمع کردن لباس های خشک شده از روی بند عمل و جمع و تفریق را به صورت فرآیندی شرح دهد و مواردی شبیه آن. |
۵- آیا دانش آموز میتواند در نحوه کار جمع و تفریق فرآیندی کلاس دوم به هم گروهی خود کمک کند؟ |
| ۶- دانش آموز بتواند با استفاده از جمع و تفریق فرآیندی کلاس دوم سرعت محاسبات و قدرت محاسبه ی ذهنی خود را بالا ببرد. | ۶-آیا دانشآموز میتواند با روش مجسم جمع و تفریق فرآیندی کلاس دوم را انجام دهد؟ |
جمع و تفریق فرآیندی کلاس دوم
معیار های موفقیت
فصل دوم
مرور یافته ها و نظریه های علمی :
یکی از درس‌هایی که در هر برنامه درسی دوره ابتدایی مورد توجه خاص قرار میگیرد و همواره جایگاه مهمی برای آن قائل شده است، درسهای مختلف ریاضی بوده است. طی سالهای اخیر و با توجه به ناکارآمدی برنامه‌ها و سیاست‌گذاری‌های آموزش ریاضی در ایران، مدیران، برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران آموزشی، دائماً در فکر طراحی و اجرای برنامه‌ای جدید، جامع و فراگیر بوده‌اند تا شاید این مشکل تا حدودی مرتفع شود اما با بررسیِ روند تغییر برنامه‌ها و کتابهای درسی، مشاهده میشود
که تغییراتِ شتابزده، گاهی باعث ایجاد فراز و فرود‌ها و ناهمگونیهایی در تصمیم‌گیری‌های برنامه‌ای شده است. در حقیقت، اِعمال این تغییرات، نه تنها مشکلات برنامه‌های پیشین را مرتفع نکرد، بلکه میتواند موجب مشکلات پیشبینی نشده دیگری شود. این مهم، میتواند موضوع بررسی موشکافانه‌تری باشد.
در دوره‌های مختلف، رویکردهای گوناگونی به آموزش شده و اهداف آموزشی مختلفی تدوین‌شده است و در بیشتر برنامه‌های درسی، بر اهمیت مباحث ریاضی تأکید میشود. اهدافی که به ضرورت گنجاندن ریاضی در برنامه درسی اشاره دارد، مسئولیت برنامه‌ریزان آموزشی را برای تدوین سرفصلهای متناسب با نیازهای جامعه، سنگین‌تر میکند. در حوزه یادگیری سند برنامه درسی ملّی (۱۳۹۱)، بر ضرورت پرداختن به این امر و پذیرش مسئولیت آن، تأکید شده است:
ریاضیات و کاربردهای آن بخشی از زندگی روزانه و در جهت حل مشکلات زندگی در حوزه‌های مختلف به شمار میآید که دارای کاربردهای وسیع در فعالیتهای متفاوت انسانی است. ریاضیات، موجب تربیت افرادی خواهد شد که در برخورد با مسائل بتوانند به‌طور منطقی استدلال کنند، قدرت تجزیه و انتزاع داشته باشند
و درباره پدیده‌های پیرامونی تئوری‌های جامع بسازند. وجه مهم ریاضی توانمندسازی انسان برای توصیف دقیق موقعیت‌های پیچیده، پیشبینی و کنترل وضعیت‌های ممکن مادی طبیعی، اقتصادی، اجتماعی است؛ بنابراین، توانایی به‌کارگیری ریاضی در حل مسائل روزمره و انتزاعی، از اهداف اساسی آموزش ریاضی میباشد (نگاشت سوم سند برنامه درسی ملی، ۱۳۹۱؛ ص. ۳۳).
یکی از اهداف مهم درس ریاضی ایجاد توانایی‌های ذهنی و نظم فکری دانشآموزان است پس منظور اصلی آموزش ریاضی عبارت است از توسعه‌ی قدرت درک و فهم استدلال، پرورش تفکر عقلی و به‌وجود آوردن روش استدلال و تفکر منطقی و ایجاد آفرینش‌های فکری و خلاقیت‌پروری از دیگر اهداف آموزش ریاضی در فراگیران به حساب میآید. به طور کلی دو نوع تفکر وجود دارد: تفکر نقاد و تفکر خلاق که این دو گروه از تفکر رابطه ویژهای با هم دارند.
این درس یکی از پایه‌های بنیادین در سطح تحصیلی و از ارکان تدریس به شمار میآید. میتوان گفت ریاضیات یک شیوه‌ی تفکر است که ما را به داشتن راهبردی در سازمان‌دهی و تجزیه و ترکیب داده‌ها مجهز میکند. هنری است که با نظم و سازگاری درونی توصیف میشود.
با تأکید بر اهمیت موارد یاد شده می توان نتیجه گرفت که درس ریاضی یکی از دروس اساسی در پرورش قوه¬ی تعقل و در ادامه در زندگی خواهد بود بنابراین سرمایه گذاری و توجه به آن در مقاطع پایین تر نظیر ابتدایی بسیار پر رنگ تر و مهم تر از مقاطه بالاتر است .
فصل سوم
فهرست پیامدهای مورد انتظار:
پس از انجام راهکارهای انجام شده انتظار دارم:
- دانش آموزان بسته های ده تایی را از هم تشخیص بدهد
- دانش آموزان در جمع و تفریق اعداد دورقمی ابتدا به بسته های ده تایی توجه کند.
- مهارت استفاده از بسته های ده تایی را کسب کرده باشد
- دانش آموزم برای آمدن به مدرسه میل و رغبت داشته باشد
- در کلاس علاقمند و مشتاق به تدریسم گوش دهد
- نسبت به درس و مدرسه بی‌تفاوت نباشد
- در فعالیت های کلاسی وپرسش وپاسخ ها شرکت کند
جمع و تفریق فرآیندی کلاس دوم
ارزیابی نتایج مورد انتظار یافته ها و تفسیر:
پس از انجام راه کار های بیان شده و برسی حالات و رفتار دانش آموزم تغیراتی دال بر اینکه مشکل فاطمه تا حدود زیادی رفع شده مشاهده کردم .در این مرحله دانش آموزم در ساعات ریاضی فعالیت بیشتری داشت از جمله اینکه در ارائه نظر و مباحثه در تدریس شرکت میکرد و برای ارائه نظر خود و حل مسائل در پای تابلو داوطلب میشد
و با شوق و ذوق فعالیت ها و تمرین های ریاضی و تکالبف ره به تنهایی انجام میداد و با کوچکترین تذکر به اشتباهات خود پی میبرد .در حل مسائل ریاضی به صورت دست ورزی علاقه بیشتری نشان میدادو به گفته ی خودش ترجیح میداد تا کل مسائل و فعالیت های کتاب را با دست ورزی و به صورت عملی و بازی حل کند .
دیگر در ساعات ریاضی دچار اضطراب و نگرانی و بی تفاوتی نبود بهانه برای عدم حضور را نداشت و نگرانی از حل مسائل چه به صورت اشتباه یا درست در چهره اش دیده نمیشد. و از اعتماد به نفس خوبی برای پرسش سوالات خود پیدا کرده بود و دیگر نیازی به همراهی و کمک من یا دوستانش نداشت
طبق صحبت دوستانش علاقه زیادی به این دارد که چنانچه دوستانش دچار مشکل شده اند به صورت داوطلبانه برای آنها مسائل و روش کار را توضیح دهد و با شوق زیاد نحوه کار و انجام فعالیت ها را به دوستانش نشان داده تا از درستی روند کارش مطمعن شود و زودتر مسائل را حل بکند ارائه دادن نظر و تشویق فاطمه باعث تحسین دوستان و مادرش شده بود و مادرش از ایجاد رغبت فاطمه به انجلم تکالیف احساس رضایت و تشکر میکرد.
جمع و تفریق فرآیندی کلاس دوم
تفسیر نتایج:
عدم یادگیری مبحث جمع و تفریق فرآیندی کلاس دوم که یکی از مباحث مهم ریاضی در دوران ابتدایی میباشد باعث می شود دانش آموز روز به روز از درس فاصله بگیرند و بی علاقگی به درس ریاضی میشود؛ مخصوصاً این که پایه اول و دوم دبستان بسیار مهم است؛ لذا برای هر معلمی ضروری است که نسبت به یادگیری دانش آموزاقدامی جدی انجام دهد .
من بعد از گذشت ۵ ماه از سال تحصیلی توانستم روی دانش آموزم تاثیر نسبتاً خوبی بگذارم؛ زیرا دانش آموز با علاقه در تدریس مشارکت میکرد؛ نسبت به درس بی تفاوت نبود ؛احساس مسئولیت می کرد و در حل تمرین ها میتوانست به هم گروهی خود کمک کند و این ها نتایج مثبتی بود که من به صورت عینی از فاطمه مشاهده کردم.
فصل چهارم
معرفی و تبیین یافته ها :
من یاد گرفتم در در آموزش به دانش آموزی که رادای مشکل در یادگیری با صبر و حوصله رفتار کنم. از بی تفاوتی ها و بی‌مسئولیتی اوعصبانی نشوم. بتوانم درس و محیط مدرسه را برای او جذاب کنم. و تا رسیدن به نتیجه مطلوب دست از تلاش بر ندارم.
آینده حرفه ای مهارت آموز:
در آینده اگر با این مشکل مواجه شوم علاوه بر کارهایی که در مورد فاطمه انجام دادم ، از روش های جدید و افراد با تجربه در این زمینه کمک خواهم گرفت تا زودتر به نتیجه برسم و اگر فرصت کافی داشته باشم از کتابهای مختلف و مقالات و یافته های جدید که در در این مورد نوشته شده بهره میبرم و سعی میکنم عمل حرفه ای خود را در این مسیر گسترش دهم.
منابع:
- تکلوی، سمیه (۱۳۹۰). تأثیر آموزش بازی درمانی مادران بر مشکلات رفتاری کودکان دارای ناتوانی‌های یادگیری. ناتوانی‌های یادگیری، ۱(۱)، ۵۹-۴۴.
- کرامتی محمد رضا (۱۳۸۲). نگاهی نو و متفاوت به رویکرد مشارکتی، چاپ اول. تهران: نشر آئین تربیت.
- ولی ئی، مهدی (۱۳۳۱(، ریاضی؛ زندگی، طبیعت و هنر، نشر تهران پرتوبیان.
- احدیان، محمد( ۱۳۶۹). مقدمات تکنولوژی آموزشی. تهران نشر و تبلیغ بشری.
- ابراهیمی زرندی، محمدعلی(۱۳۸۵). اقدام پژوهی : راهکارهای افزایش علاقه به ریاضی در پایه پنجم دبستان ، کرمان ، شورای تحقیقات.
- اخواست، آسیه. ( ۱۳۸۸ ). تأثیر بازی های آموزشی بر میزان یادگیری برخی از مفاهیم ریاضی دردانش آموزان پسر کم توان ذهنی آموزش پذیر. پایان نامه دوره کارشناسی ارشد. دانشگاه علوم بهزیستی و توان بخشی
- شورای عالی آموزش و پرورش (۱۳۹۱). برنامه درسی ملی جمهوری اسلامی ایران، نگارش سوم.
پیوست شماره:۱
پیوست شماره۲: فرم گزارش فرایند اموزش پژوهی در مرحله اول
| فرم گزارش فرایند آموزش پژوهی | |||
| نام و نام خانوادگی کارآموز:
خدیجه صفائی مقدم |
شماره دانشجویی:
۱۴۹۱۳۳۳۰ |
نام ونام خانوادگی استاد راهنما:
سرکار خانم دکتر جلیلی |
|
|
|||
جمع و تفریق فرآیندی کلاس دوم
|
تبیین مسئله شناسایی شده :
یکی از درس هایی که در هر برنامه درسی دوره ابتدایی مورد توجه خاص قرار میگیرد و همواره جایگاه مهمی برای آن قائل شده است، درسهای مختلف ریاضی بوده است. طی سال های اخیر و با توجه به ناکارآمدی برنامه ها و سیاست گذاری های آموزش ریاضی در ایران، مدیران، برنامه ریزان و سیاست گذاران آموزشی، دائماً در فکر طراحی و اجرای برنامه ای جدید، جامع و فراگیر بوده اند تا شاید این مشکل تا حدود ی مرتفع شود اما با بررسی روند تغییر برنامه ها و کتابهای درسی، مشاهده می شود که تغییرات شتابزده، گاهی باعث ایجاد فراز و فرود ها و ناهمگونیهایی در تصمیم گیری های برنامه ای شده است. در حقیقت، اعمال این تغییرات، نه تنها مشکالت برنامه های پیشین را مرتفع نکرد، بلکه میتواند موجب مشکالت پیشبینی نشده دیگری شود. این مهم، میتواند موضوع بررسی موشکافانه تری باشد . در دوره های مختلف، رویکردهای گوناگونی به آموزش شده و اهداف آموزشی مختلفی تدوین شده است و در بیشتر برنامه های درسی، بر اهمیت مباحث ریاضی تأکید میشود. اهدافی که به ضرورت گنجاندن ریاضی در برنامه درسی اشاره دارد، مسئولیت برنامه ریزان آموزشی را برای تدوین سرفصلهای متناسب با نیازهای جامعه، سنگین تر میکند. در حوزه یادگیری سند برنامه درسی ملی (۱۳۹۱) بر ضرورت پرداختن به این امر و پذیرش مسئولیت آن، تأکید شده است : ریاضیات و کاربردها ی آن بخشی از زندگی روزانه و در جهت حل مشکالت زندگی در حوزه های مختلف به شمار می آید که دارای کاربردهای وسیع در فعالیت های متفاوت انسانی است. ریاضیات، موجب تربیت افرادی خواهد شد که در برخورد با مسائل بتوانند به طور منطقی استدالال کنند، قدرت تجزیه و انتزاع داشته باشند و درباره پدیده های پیرامونی تئوری های جامع بسازند. وجه مهم ریاضی توانمندسازی انسان برای توصیف دقیق موقعیت های پیچیده، پیش بینی و کنترل وضعیت های ممکن مادی طبیعی، اقتصادی ، اجتماعی است؛ بنابراین، توانایی به کارگیری ریاضی در حل مسائل روزمره و انتزاعی، از اهداف اساسی آموزش ریاضی میباشد (تکولی، ۱۳۹۰) یکی از اهداف مهم درس ریاضی ایجاد توانایی های ذهنی و نظم فکری دانش آموزان است پس منظور اصلی آموزش ریاضی عبارت است از توسعه ی قدرت درک و فهم استدلال، پرورش تفکر عقلی و به وجود آوردن روش استدالل و تفکر منطقی و ایجاد آفرینش های فکری و خلاقیت پروری از دیگر اهداف آموزش ریاضی در فراگیران به حساب می آید. ( کرامتی، ۱۳۸۲) در پژوهشی با عنوان اثر بخشی آموزش بر اساس بارش مغزی بر خود پنداره خلاقانه دریافت که دانش آموزانی که بر اساس رویکرد بارش مغزی آموزش می بینند از خلاقیت بیشتری برخوردارند. تالیتا،جانسن،ریجلارسدام و برگ( ۲۰۱۳ ) در پژوهشی با عنوان اثربخشی آموزش بر اساس رویکرد بارش مغزی مقایسه آن با روش سنتی بر خرده مولفه های باز بودن نسبت به تجربه،سرعت پردازش اطلاعاتی سیالی کلمات و خود پنداره خلاقانه دانش آموزان گزارش کردند دانش آموزانی که بر اساس روش بارش مغزی آموزش می بینند نسبت به تجربه،سرعت پردازش اطلاعات ،سیالی کلمات و خود پنداره خلاقانه برخوردارند و در آینده پیشرفت تحصیلی بیشتری را به دست می آورند. در پژوهشی هم که توسط قدم پور و همکاران ( ۱۳۹۶) با عنوان مقایسه اثر بخشی آموزش به روش ایده جویی ،بارش مغزی و سنتی در تغییر سطح خود پنداره خلاق و باز بودن نسبت تجربه ها انجام داد به این نتیجه رسیدند که روش ایده جویی و بارش مغزی در افزایش سطح خود پنداره خلاق و باز بودن نسبت تجربه ها موثر هستند و بهتر آن است که معلمان مقاطع متوسطه برای افزایش میزان خلاقیت و متغیر های زیر بنایی آن تا جایی که امکان دارد از روش هایی چو ایده پردازی و بارش مغزی استفاده کنند.پاشایی اردکانی ( ۱۳۹۳) به بررسی تاثیر روش بارش مغزی بر خلاقیت دانش آموزان پرداختند و به این نتیجه رسیدند که روش بارش مغزی در افزایش خلاقیت دانش آموزان موثر بوده است قائدی اصل ( ۱۳۹۲) نیز به بررسی تاثیر روش بارش مغزی بر روی پیشرفت تحصیلی دانش آموزان گروه آزمایش که با شیوه بارش مغزی آموزش دیده بودند نسبت به گروه کنترل پیشرفت معناداری داشته است. ( احدیان، ۱۳۹۶) در پژوهش بهرامی و رشیدی (۱۳۷۹) از بارش فکری برای خلاقیت دانش آموزان بهره گرفته شد و نتایج حاکی از اثر بخش بودن بارش فکری در افزایش خلاقیت دانش آموزان بود. گنجی ،شریفی و میر هاشمی ( ۱۳۸۳) اثر فن بارش فکری را با یک طرح آزمایشی بر میزان خلاقیت دانش آموزان سنجیدند و به این نتیجه رسیدند که این فن بر هر دو جنس دختر و پسر تاثیر مثبت دارد.( اخواست، ۱۳۸۸) به طور کلی دو نوع تفکر وجود دارد: تفکر نقاد و تفکر خالق که این دو گروه از تفکر رابطه ویژهای با هم دارند. این درس یکی از پایه های بنیادین در سطح تحصیلی و از ارکان تدریس به شمار می آید. میتوان گفت ریاضیات یک شیوه ی تفکر است که ما را به داشتن راهبردی در سازمانده ی و تجزیه و ترکیب داده ها مجهز می کند. هنری است که با نظم و سازگاری درونی توصیف میشود. با تأکید بر اهمیت موارد یاد شده می توان نتیجه گرفت که درس ریاضی یکی از دروس اساسی در پرورش قوه ی تعقل و در ادامه در زندگی خواهد بود بنابراین سرمایه گذاری و توجه به آن در مقاطع پایین تر نظیر ابتدایی بسیار پر رنگ تر و مهم تر از مقاطه بالاتر است از این رو اینجانب خدیجه صفائی مقدم آموزگار مقطع ابتدایی که در حین اجرای کلاس فوق العاده ام با مورد مشابهی روبرو شدم؛ به دنبال این هستم تا در این پژوهش به سؤال زیر پاسخ دهم : چگونه میتوانم مشکل یکی از دانش آموزان به نام فاطمه محصل در پایه¬ی دوم ابتدایی در سال۱۴۰۰ ـ ۱۴۰۱ را در یادگیری جمع و تفریق فرآیندی کلاس دوم کاهش دهم؟
راه حل ها یا ایده های انتخابی آموزش پژوهی:
پس از گردآوری دادههای لازم از طریق مطالعه کتاب‌ها، مجلات و تحقیقات انجام شده، پرسشنامهها، مصاحبه با دانشآموزان و مشاهدهی کلاس همکاران، به تجزیه و تحلیل آنها پرداخته، ضمن تبادل تجربه با همکاران به راه حلهای پیشنهادی زیر دست یافتم: پرورش دقّت و تقویت حافظه دیداری و شنیداری میرزا بیگی (۱۳۸۹) معتقد است تا چیزی را خوب نبینیم نمیتوانیم به خاطر آوریم، پس باید در ابتدا خوب دیدن را آموزش دهیم. برای خوب دیدن و خوب شنیدن، حضور ذهنی کامل و کنجکاوی لازم است. تمرکز حواس، ذاتی یا ارثی نیست بلکه اکتسابی بوده و هر فردی میتواند دارای تمرکز و دقت باشد، فقط باید راه و روش آن را یاد بگیرد، به کار ببرد و این مهم اتفاق نمیافتد مگر آن که راهکارهای لازم جهت پرورش دقّت و تمرکز پیشروی فرد قرار گیرد. بازیهای تمرینی هدفدار فضلیخانی(۱۳۸۶) معتقد است که در بازی، روابط اجتماعی دانشآموزان، مشارکت پذیری، اعتماد و روحیهی تعاون تقویت میشود. بازی، رشد فرآیندهای یادگیری همچون مشاهده، تجربه آموزی، حل مسأله و خلاقیت را در دانشآموزان تقویت میکند و مهمتر از همه، یادگیری را برای دانشآموزان لذّتبخش میسازد. رضوانی(۱۳۸۷) و ابراهیمی(۱۳۸۵) نیز، چنین تجربهای را کسب کرده بودند که، اجرای بازیهای تخصصی، تأثیر بسزایی در میزان یادگیری درس ریاضی دانش آموزان دارد. ایجاد شادی و نشاط در زنگ ریاضی فضلیخانی(۱۳۸۶) معتقد است که لازمهی هر شروعی، ایجاد ارتباط مطلوب و فضاسازی است. نقطه شروع به هنرمندی خاص نیاز دارد تا انگیزهای توأم با هدفمندی و نشاط در دانشآموزان به وجود آورد. وی با اقتباس از بهار الانوار می گوید: «هنگامی که دلها نشاط یافتند، علم و کمال را در آنها به ودیعه بگذارید و هرگاه از نشاط تهی و گریزان شدند، آنها را وداع کنید؛ زیرا دلها در چنین حالتی آمادهی فراگیری علم نیستند.» عزیزخانی(۱۳۸۸) نیز پس از انجام پژوهش خود، به این نتیجه رسیده بود که با ایجاد محیط شاد، میتوان علاقهمندی دانشآموزان را به درس ریاضی، افزایش داد. استفاده از طرحهای ابتکاری جهت پرورش خلاقیت دانشآموزان در دروس ریاضی کفاشی(۱۳۸۲) در نتایج حاصل از تحقیق خود، بر این عقیده است که، پرورش استعدادهای درخشان و خلّاق در هر دوره ای از تاریخ، هدف مدارس بوده است. چرا که افراد خلّاق کسانی هستند که پیشرفت‌های عظیم علوم گوناگون مدیون کوشش‌های آن‌هاست و آنها هستند که پیشرفت تمدن را در همهی جوامع بشری به عهده دارند. برای آن که بتوانیم قدرت تصور دانشآموزان را پرورش دهیم و تصاویر مثبتی از آینده ی خلّاق داشته باشیم، باید خلّاقیّت آنها را پرورش دهیم. بر این اساس و به منظور پرورش خلّاقیّت وافزایش توانایی حل مسئله در دانشآموزان، فعالیتهای زیر را که حاصل تجربیات خود در سالهای قبل می باشد، را پیشنهاد نمودم: تشکیل انجمن دانش آموزان ریاضی دان به منظور پرورش دقّت، خلاقیّت و ایجاد انگیزه و علاقهی بیشتر دانشآموزان نسبت به انجام صحیح فعالیتها، انجمنی تشکیل شود تا علاوه بر نظارت و کنترل فعالیت دانشآموزان دیگر، گاهی طراح چند سؤال و حتی تعیین کنندهی نوع فعالیتها و تکالیف ریاضی نیز باشند. اعضای این انجمن میتوانند جهت آموزش به دوستان شان، معلم افتخاری شوند. البته قبل از انتخاب اعضای انجمن، قراردادی با شاخص‌های معین تنظیم نموده تا آنان با وظایف خود آشنا شوند. و در آخر… پس از تشخیص مشکل و جمع آوری اطلاعات لازم در این زمینه جلساتی را با والدین دانشآموز، کادر اجرایی و آموزشی و مدیریت آموزشگاه برگزار کردیم و ضمن ارائه مشکل و مسئله دانشآموزم از اعضای حاضر در جلسه خواستم برای رفع مشکل دانشآموزم نظرات و پیشنهادات خود را ارائه دهند. هر کدام از آنها با توجه به تجربه ای که داشتند نظرات خود را بیان کردند و در نهایت خودم نیز نظرات خودم را اعلام کرده و راه حلهای زیر را به شرح زیر بیان کردم. توجه به تفاوتهای فردی دانشآموز علاقه مندکردن دانشآموز به درس مبحث جمع و تفریق با استفاده از بازیهای آموزشی فراهمسازی محیطی شاد و مفرح در کلاس ریاضی برای ایجاد انگیزه بیشتر به یادگیری در مباحث جمع و تفریق فرایندی. استفاده از روش تفنکی و رسم جدول برای یادگیری مباحث جمع و تفریق فرآیندی استفاده از روش گسترده نویسی و آشنایی دانشآموز با ارزش مکانی اعداد استفاده از شعر و قصه گویی برای حل و یادگیری جمع و تفریق تلاش در جهت گروهبندی های مناسب دانشآموزان برای حل تمرینات با همفکری همدیگر فراهم سازی شرایط برای درگیری بیشتر دانشآموزدر جریان درس با استفاده از انواع بازیها ایجاد انگیزه در دانشآموز برای انجام فعالیتهای درس ریاضی مخصوصاً مبحث جمع و تفریق تشکیل گروهی از دانشآموزانیکه به نسبت در درس ریاضی خوب بودند به عنوان ریاضی دانان کوچک جهت ایجاد انگیزه و جذاب نشان دادن ریاضی به بقیه همکلاسهای خود. تدوین و ارائه کارتهای تشویق به دانشآموزانی که در درس ریاضی پیشرفت کردند. برگزاری کلاسهای جبرانی و استفاده از انواع بازیهای آموزشی و جذاب برای یادگیری بهتر دانش آموز. ایده یا راه حل انتخابی ، دلایل و مستندات آن برای کسب اطمینان از اجرای راه حل های انتخابی و کسب اعتبار بیشتر در این زمینه با همکاران خود در آموزشگاه و سایر مدارس مشورت کردم همچنین در این زمینه نظر مدیر مدرسه جویا شدم ایشان قول مساعد جهت همکاری دادند. در کل معیارهای اعتباریابی طرح به شرح ذیل می باشد: ü در اختیار محقق باشد. ü قابل اجرا باشد. ü به تغییر بینجامد. محقق از بین راهکارهای ارائه‌شده فوق با عنایت به سه ویژگی ذکرشده. راه‌های زیر را انتخاب نموده است.. بدیهی است برخی از راه‌حل‌ها ابداعی و خلاقانه است که توسط محقق و با توجه به تجربه کاری انتخاب و ارائه‌شده است. ۱- استفاده از ابزار ساخته شده آموزشی یا دست ورزی دانش آموزان ۲- استفاده از قصه گویی برای حل و یادگیری جمع و تفریق
تدوین طرح اجرایی:
|
||||||||||||||
نمونه سوالات جمع فرایندی
این چند نمونه سوال جمع فرایندی برای تمرین و یادگیری بیشتر مناسب است:
- جمع دو عدد ۲۸ و ۴۶ را به روش جمع فرایندی انجام دهید.
- مجموع اعداد ۱۵ و ۲۹ را به صورت جمع فرایندی بنویسید.
- اگر مجموع دو عدد ۷۸ باشد، آن دو عدد را با استفاده از جمع فرایندی به دست آورید
تمرین های تفریق فرایندی
در کلاس دوم، یادگیری تفریق فرایندی بسیار مهم است.
این مهارت به دانشآموزان کمک میکند تا در ریاضی پیشرفت کنند. برای تقویت این مهارت، تمرین‌های متنوع تفریق فرایندی ضروری است.
در این بخش، انواع مثال‌های تفریق فرایندی را برای کمک به دانشآموزان ارائه می‌کنیم. این مثال‌ها به دانشآموزان کمک میکنند تا این مفهوم را بهتر درک کنند.
تمرین‌های تفریق فرایندی به دانشآموزان کمک میکند تا مهارت‌های خود را تقویت کنند. این تمرینها مسائل واقعی و کاربردی دارند. دانشآموزان با چالش‌های واقعی روبرو می‌شوند.
استفاده از این تمرینها، دانشآموزان میتوانند تفریق فرایندی را به طور کامل فرا گیرند. این کار به آنها کمک میکند تا در حل مسائل ریاضی موفق‌تر باشند.
کانال تلگرام دانش برتر
